Giải đáp của Cha Edward McNamara, Dòng Đạo Binh Chúa Kitô, giáo sư Phụng vụ tại Đại học Regina Apostolorum (Nữ vương các thánh Tông đồ), Rôma.
Hỏi: Tôi là thành viên của một giáo xứ Công giáo do các cho Dòng
Phanxicô coi sóc. Liệu các giáo xứ do cha Dòng coi sóc có chọn lựa tuân theo
niên lịch phụng vụ cho giáo phận mình (cùng với sách các nghi lễ thánh v.v.),
hoặc họ có thể xin phép tuân theo niên lịch và sử dụng sách các nghi lễ thánh
riêng (trong trường hợp của chúng tôi, là niên lịch dòng Phanxicô) của một Dòng
tu không? – M.P., Indianapolis, Indiana (Mỹ).
Đáp: Câu trả lời cho câu hỏi này phụ thuộc vào nhiều trường hợp.
Có trường hợp liên quan đến các tu sĩ Dòng, có trường hợp liên quan đến nhà
thờ.
Giáo hội đã đưa ra luật nhiều lần liên quan đến việc sử dụng các
niên lịch riêng, nhất là với “các Qui luật Tổng quát của Năm Phụng vụ và Niên
Lịch” vào năm 1969, và “Particularia Calendaria” (Lịch riêng) vào năm
1970. Nói chung, các luật này đưa ra ưu tiên cho niên lịch chung, nhưng cũng có
các khoản về việc sử dụng niên lịch giáo phận, giáo miền, quốc gia và Dòng tu.
Theo các Qui luật Tổng quát:
“Số 52. Một niên lịch riêng được chuẩn bị bằng cách chèn vào
Niên lịch chung các đại lễ, lễ trọng, và lễ kính riêng cho niên lịch ấy.
“a) trong niên lịch của giáo phận, ngoài lễ thánh bổn mạng
của Giáo phận và lễ cung hiến nhà thờ chính tòa, còn có các thánh và các chân
phước có liên quan đặc biệt với giáo phận, chẳng hạn, nơi sinh, nơi ở trong
thời gian dài hoặc nơi qua đời của vị thánh ấy.
“b) trong niên lịch Dòng tu, ngoài lễ mừng tước hiệu của
Dòng, Đấng sáng lập hoặc thánh bổn mạng của Dòng, còn có các vị thánh và chân
phước thành viên của Dòng hoặc có mối quan hệ đặc biệt với Dòng.”
Sau sự cải tổ của niên lịch chung, hầu hết các Dòng tu đã sửa lại
niên lịch riêng của mình để hòa hợp truyền thống của mình càng nhiều càng tốt
với niên lịch chung. Nguyên tắc bao quát trong việc chuẩn bị sự cải tổ này là
tránh một số lượng quá nhiều của lễ mừng kỷ niệm riêng.
Một thông báo năm 1997 về Lịch riêng, do Thánh Bộ Phụng tự công
bố, đã nêu:
“Số 25. Cần phải nhớ rằng việc đưa một số lượng quá nhiều các
lễ kỷ niệm vào các niên lịch khác nhau có thể tạo ra bất trắc (các Qui luật
Tổng quát, số 53; Calendaria particularia, số 17). Nó sẽ làm quá tải cho niên
lịch của một giáo phận hoặc một Dòng tu, cũng như của một quốc gia, của một
giáo miền, hoặc của một Tình Dòng, v.v. Biện pháp khắc phục có thể là góp nhóm
các thánh và chân phước vào một lễ kỷ niệm chung duy nhất (các Qui luật Tổng
quát, số 53a; Calendaria particularia, số 17a); việc áp dụng nguyên tắc phụ đới
của các lễ kỷ niệm, đưa vào cấp địa phương, nhấn mạnh đến việc dành cho các địa
phương nhỏ mừng kính các thánh và chân phước, khi các vị này không có sự sùng
kính phổ biến rộng rãi (các Qui luật Tổng quát, số 53b, 53c; particularia
Calendaria, số 17b).”
Liên quan đến các Dòng tu, các Qui luật Tổng quát nói:
”Số 55. Các lễ mừng kỷ niệm đưa vào trong một niên lịch riêng phải
được tuân giữ bởi những ai buộc phải theo niên lịch ấy. Chỉ với sự chấp thuận
của Tòa Thánh, các lễ kỷ niệm ấy có thể được loại bỏ khỏi niên lịch hoặc được
thay đổi trong bậc hạng.”
Mức độ mà một tu sĩ bị ràng buộc để tuân theo một niên lịch riêng
sẽ phụ thuộc vào luật nội bộ của cộng đoàn, đã được phê duyệt bởi Tòa Thánh. Vì
vậy, nếu đã bị ràng buộc bởi luật đã được phê duyệt, tu sĩ thường không cần xin
phép để sử dụng niên lịch của Dòng.
Nếu các tu sĩ Phanxicô trong một giáo xứ bị ràng buộc bởi niên
lịch của họ, thì họ cứ tuân giữ niên lịch của mình. Nếu một Giám mục muốn giao
một giáo xứ cho một Dòng tu với các phong tục và truyền thống xa xưa như nhiều
đặc ân Giáo Hoàng khác, thì Dòng thường nên đi đến thỏa thuận với Giáo phận,
trước khi chấp nhận phục vụ giáo xứ ấy.
Một thỏa thuận như thế sẽ làm cân bằng các đòi hỏi của truyền
thống Dòng tu với các nhu cầu mục vụ của tín hữu. Đối với niên lịch, thỏa thuận
nên cho phép cử hành các lễ riêng của Dòng tu, trừ ra khi niên lịch chung hoặc
của Giáo phận có quyền ưu tiên. Như các Qui luật nói:
“Thành viên của các cộng đồng Dòng tu nên tham gia với cộng
đồng của Giáo Hội địa phương, trong việc cử hành ngày kỷ niệm cung hiến nhà thờ
chính tòa, và các thánh bổn mạng chính của địa phương và của khu vực rộng lớn,
nơi họ sinh sống.”
Các niên lịch riêng của các Dòng tu tương đối mới thường có ít lễ
đặc biệt, và thường theo niên lịch chung trong phần lớn thời gian.
Một nhà thờ thuộc một cộng đồng Dòng nam hay Dòng nữ, vốn thường
mở cửa cho công chúng, luôn có thể tuân theo niên lịch riêng của Dòng ấy. Nếu
các tín hữu muốn tham gia vào các lễ kỷ niệm của một vị thánh trong niên lịch
này, họ có thể đi đến nhà thờ ấy theo gợi ý của Thông báo năm 1997, vì Thông
báo viết:
“Số 35. Hơn nữa, nên lưu ý rằng mỗi Dòng tu mừng kính các
Thánh và chân phướccủa mình theo niên lịch đã được phê duyệt bởi Bề trên cả của
Dòng và được Tòa thánh chuẩn y. Do đó, các tín hữu nào muốn làm như vậy, họ
thường được tự do tham dự các lễ kỷ niệm ấy trong các nhà thờ của các Dòng tu.
Hơn nữa, các tín hữu cũng có thể liên kết cách thiêng liêng với các Dòng tu,
bằng cách tham gia việc cử hành phụng vụ, vốn diễn ra với các bài đọc riêng và
trong bối cảnh của một cuộc hành hương chẳng hạn. Vì mục đích này, xét thấy
không cần thiết để đưa thêm các lễ mừng này, đặc biệt cho các tu sĩ, vào niên
lịch của giáo phận.”
Ngay cả khi một Dòng tu không có một niên lịch riêng cho mình, họ
vẫn có thể cử hành lễ các thánh riêng của họ thánh, với sự long trọng đặc biệt.
Như các Qui luật Tổng quát hướng dẫn:
”Số 54. Các lễ mừng riêng có thể đưa vào niên lịch như là lễ kính
bắt buộc hoặc tùy chọn, trừ phi các quy định khác được thực hiện cho họ trong
Bảng các ngày Phụng vụ, hoặc có các lý do lịch sử hay mục vụ đặc biệt. Nhưng
không có lý do tại sao một số lễ kỷ niệm có thể không được tuân giữ với sự long
trọng lớn hơn ở một số địa phương, so với phần còn lại của cộng đồng giáo phận
hay Dòng tu.”
Điều này có nghĩa là, ví dụ, một lễ kính tùy chọn của một vị thánh
thân yêu của Dòng tu có thể được cử hành một cách long trọng, mà không cần thay
đổi thể loại của lễ này trong Bảng các ngày Phụng vụ. Việc này có thể được thực
hiện thông qua việc sử dụng hương trầm, thánh ca, và các yếu tố khác tăng thêm
sự long trọng của buổi lễ.
Cuối cùng, Thông báo nhắc lại khả năng chung là có thể cử hành lễ
của bất kỳ vị thánh nào được tìm thấy trong Danh bộ các thánh tử đạo Rôma, khi
ngày phụng vụ được tự do cho các lễ mừng khác.
“Số 33. Ngoài ra nên nhớ rằng các khả năng, được cung cấp bởi “Qui
chế Tổng Quát của Sách Lễ Rôma”, cho linh mục cử hành vào các ngày trong tuần
của mùa Thường Niên, hoặc các ngày của Mùa Vọng trước ngày 17-12, hoặc của mùa
Giáng sinh từ ngày 2-1 trở về sau, hoặc các ngày của mùa Phục Sinh. Trong các
thời gian ấy, ngay cả khi có một Lễ nhớ tùy chọn, linh mục có thể cử hành hoặc
Thánh Lễ của ngày trong tuần, hoặc của bất kỳ vị thánh nào của ngày ấy có tên
trong Danh bộ các thánh tử đạo Rôma. Tương tự như thế cho việc linh mục cử hành
Các Giờ Kinh Phụng Vụ (x. Qui chế Tổng quát của các Giờ Kinh Phụng Vụ, số 244).
Như vậy, thật là hoàn toàn hợp pháp trong các hoàn cảnh ấy để mừng kính một vị
Thánh không có tên trong niên lịch chung và niên lịch riêng. Rõ ràng, các
trường hợp như thế kêu gọi sự thực thi cảm thức mục vụ tốt về phía vị chủ
tế.”
Nguyễn Trọng Đa(Vietcatholic – 6.6.2012)
nguồn: conggiao.info
